Menopoz Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yolları

Menopoz, kadınların ilerleyen yaşlarında görülen bir durumdur. Yumurtalık folikül miktarının azalması ve buna bağlı östrojen seviyesinin düşmesi sonucunda oluşur. Kadınlar için oldukça sıkıntılı dönemlerden birisidir. Bu yazımızda menopoz nedir, menopoz nedenleri nelerdir, menopoz belirtileri nelerdir ve menopoz tedavisi nasıl olur gibi sorulara cevap vereceğiz.

MENOPOZ NEDİR?

Menopoz, kadınların belirli bir yaştan sonra adet döngüsünün kesilmesi ve üreme yeteneğinin kaybolmasıdır. Menopoz kelimesi, Yunanca Mens ve Pause sözcüklerinden türemiştir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre menopoz, adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi olarak nitelendirilir. Menopoz yaşı dünya genelinde 45 – 55 olarak belirlenmiştir. Ülkemizde ise menopoz yaşı ortalama olarak 46 – 48 arasında değişmektedir.

MENOPOZ DÖNEMLERİ KAÇ ÇEŞİTTİR?

Menopozun Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenmiş üç dönemi bulunur. Menopoz dönemleri şu şekilde sıralanır;

• Premenopoz: menopozun ilk belirtilerinin görüldüğü dönemdir. Menopoza kadar olan süreyi kapsar. Bu dönemde yumurtalıklarda folikül aktiviteleri yavaşlar. Adetlerde düzensizlik başlar. Bu süre birkaç ay – birkaç yıl arası sürebilir.
• Menopoz: bu dönem, en son adet kanamasının görüldüğü zamandır.
• Postmenopoz: Menopozdan yaşlılık dönemine kadar süren dönemdir. Bu dönem 6 – 8 yıllık süreyi kapsar. Bir kadının bu döneme geçmesi için 12 aydır adet görmüyor olması gerekir.

MENOPOZ OLUŞUM BİÇİMLERİ NELERDİR?

Menopoz oluşum biçimleri sınıflara ayrılmıştır. Menopoz oluşum biçimleri şu şekilde sıralanabilir;

• Doğal menopoz
• Erken menopoz
• Cerrahi menopoz

Doğal menopoz, kadınların olması gerektiği en doğal şekilde menopoza girmesidir. Bu süreç tamamen olması gerektiği gibi ilerler.

Erken menopoz, 45 yaşın altında oluşur. Sebebi belli olmayan bir durumdur. Erken menopozun en bilindik nedenleri şu şekildedir;

• Otoimmün hastalıkları
• Radyoterapi
• Kemoterapi
• Enfeksiyonlar
• Çevresel nedenler
• Kürtaj
• Düşük
• Sık gebelik
• Aşırı şişmanlık
• Hipotiroidizm

Kadınların geçirdikleri bazı operasyonlar, zorunlu menopoza neden olur. Adet gören bir kadının cerrahi olarak yumurtalıklarının alınması, menopoz başlaması anlamına gelir. Radyasyondan kaynaklanan tedaviler de menopoza neden olacaktır.

MENOPOZA GİRMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?

Menopoza girmeyi etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir;

Ailede yaşayan kadınların genel olarak benzer yaşlarda menopoza girmesi görülen bir şeydir.

Düzensiz şekilde adet gören kadınlar, düzenli adet gören kadınlara oranla daha erken menopoza girecektir. Doğurganlık, ilk adet yaşı, kullanılan doğum kontrol hapları ve iki yıldan uzun süre emzirme durumunda menopoz yaşı etkilenecektir.

Psikolojik olarak yaşanan travmalar, menopozun erken gelişmesine neden olacaktır. Yaşanan bir savaş, göç, deprem ya da uzun süre hapishanede kalmak menopoz yaşının geriye çekilmesi anlamına gelecektir.

Kadınların yaşadıkları yerin özellikleri de menopoz durumunu etkilemektedir. Yaşanan alanın çok soğuk ya da sıcak olması, yaşam şartlarının çok ağır olması menopozun süresini etkileyecektir.

Çok fazla sigara içen kişilerde erken menopoz görülme olasılığı yüksektir. Yoğun sigara kullanımı, menopozun 1 – 2 yıl erken olması anlamına gelir.

Kadınların geçirdiği ağır metabolik hastalıklar, genetik bozukluklar, enfeksiyon hastalıkları, gördükleri kemoterapi ya da radyoterapi, erken menopoza neden olmaktadır.

MENOPOZ SONRASI GÖRÜLEN BELİRTİLER NELERDİR?

Menopoza girmiş olan kadınlarda bazı belirtiler meydana gelebilir. Menopoz sonrası görülen belirtiler şunlardır;

• Premenopoz belirtileri devam eder.
• Genital organlarda küçülme görülür.
• Sık sık idrara çıkma, idrar kaçırma, idrar kesesinde sarkma görülür.
• Derideincelme ve kalojen miktarında azalma görülür.
• Cilt kurur ve esnekliğini kaybeder.
• Yaraların iyileşme süreci gecikir.
• Çene, dudak ve göğüste kalın kıllar çıkabilir.
• Koltuk altı ve genital bölgede kıllar azalır.
• Kadınlarda kalp hastalıklarına yakalanma riski artar.
• Yüksek tansiyon görülebilir.
• Damar sertliği görülebilir.
• Kemiklerin mineral yoğunluğu azalır.
• Kilo alınır.
• Metabolizma yavaşlar.
• Cinsel isteksizlik başlar.

MENOPOZDA BESLENME NASIL OLMALIDIR?

Menopoz olan kadınların beslenmesine dikkat etmesi gerekir. Menopozda beslenme nasıl olmalıdır sorusuna cevap şu şekilde verilebilir;

• Hızlı kilo alımı başlayacağı için yemek miktarı ayarlanmalıdır.
• Günlük 1500 mg kalsiyum alınmalıdır.
• E vitamini alarak sıcak basması ve halsizlik engellenebilir.
• Tuz alımı kısıtlanmalıdır.
• Düzenli egzersiz yapmak gerekir.

MENOPOZ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Menopoz, tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil, yaşanması gereken doğal bir süreçtir. Bu nedenle tedavisi yoktur. Ancak menopoz döneminde kadınların yaşadığı bazı sıkıntıları önlemek için yapılabilecekler vardır. Menopoza giren kadınlar için tedavi yöntemleri şu şekilde söylenebilir;

• Sıcak basmalarına karşı ince kıyafetler giyilmelidir.
• Baharat azaltılmalıdır.
• Kafein azaltılmalıdır.
• Sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
• Östrojen azlığı nedeniyle ağrılı cinsel birleşmeye karşı rahatlatıcı yağlar kullanılmalıdır.
• Günlük kalsiyum mutlaka alınmalıdır.
• Gerekli görülürse Hormon Replasman tedavisi uygulanır.
• Bu tedavide hastaya Östrojen ve Progesteron içeren ilaçlar verilir.