Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdalara karşı aşırı hassasiyet gösterme ve sonrasında gelişen bir ince bağırsak hastalığıdır. Çölyak hastalığı, kişilerin bağırsak hücrelerine zarar verirken besin emilimini de engeller. Bu yazımızda Çölyak Hastalığı Nedir, Neden Olur, Belirtileri Nelerdir sorularına cevap vereceğiz.
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Pluten proteinine alerjisi bulunan kişilerde görülür. Çölyak hastalığı, bir ince bağırsak rahatsızlığı olarak da bilinir. Glütene karşı duyarlılığı bulunan kişiler buğday, arpa, çavdar gibi tahıllı ürünleri tüketemezler. Ülkemizde Çölyak hastalığının görülme olasılığı %1 civarındadır. Bu hastalığın her yaşta ortaya çıkması mümkündür. Kadınlarda erkeklere oranla çok daha sık görülmektedir.
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDEN OLUR?
Çölyak hastalığı neden olur sorusuna genetik diyerek cevap vermek mümkündür. Bu hastalığın başlıca nedeni genetik sebeplerdir. Bunun yanı sıra çevresel sebepler ve savunma sistemi ile ilgili sebepler de hastalığın oluşmasında etkilidir.
Sağlıklı kişilerde yiyeceklerde bulunan maddeler sindirim ve emilim görevini üstlenmiş olan bağırsak epiteli ile karşılaşır. Bu karşılaşma sırasında bağışıklık sisteminde yer alan hücreler ve enzimler bir savunma mekanizması oluşturarak bağırsakların zarar görmesini engeller. Çölyak hastalığında ise vücuda gluten içeren besinlerin alınmasının ardından vücut bu durumu yabancı bir madde gibi algılar ve antikor oluşturur. Bu antikorlar vücutta iltihabi sistemi devreye geçirerek bağırsaklara hasar verilmesine neden olurlar.
ÇÖLYAK HASTALIĞI HANGİ DURUMLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜR?
Çölyak hastalığı hangi durumlarda daha sık görülür sorusunun cevabı şu şekildedir;
- Ailede birinci derece yakınlarda Çölyak hastalığı varlığı
- Tip 1 diyabet
- Otoimmün tiroidit
- Down Sendromu
- Turner Sendromu
- Sjögren Sendromu
- İmmünglobulin A eksikliği
ÇÖLYAK HASTALIĞI GENETİK MİDİR?
Bir kişide Çölyak hastalığının görülmesinde genetik faktörler oldukça etkilidir. Ailesinde ya da yakın akrabalarında Çölyak hastalığı bulunanlar büyük risk altındadır. İkiz kişilerin birisinde Çölyak hastalığının görülmesi, diğerinde de görülme riskini artıracaktır.
ÇÖLYAK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Çölyak hastalığı başlamadan önce birçok belirti gösterir. Çölyak hastalığının belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Uzun süren, geçmeyen ishal
- Karın ağrısı ve şişkinlik
- Kilo kaybı veya kilo alamama
- İştahsızlık
- Kusma
- Boy kısalığı
- Ergenlikte gecikme
- Kansızlık (Anemi)
- Kemik erimesi
- Kısırlık
- Çocuklarda huzursuzluk ve sinirlilik
ÇÖLYAK HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Çölyak hastalığı teşhisi konması için öncelikle hastada belirtilerin gözlemlenmesi gerekir. Saydığımız belirtiler, bu hastalıkta en sık görülenlerdir. Bu belirtilerden birkaç tanesinin kişide görülmesi halinde mutlaka bir doktora giderek muayene olmak gerekir.
Çölyak hastalığı teşhisi için öncelikle bazı testlerin yapılması gerekir. Çölyak hastalığı testi için kan testleri ve biyopsi uygun görülmektedir. Bu iki test sayesinde hastalıkla ilgili kesin tanı koymak mümkündür. Bu testlerden sağlıklı sonuç alabilmek için hastaların gluten içeren yiyecekleri tüketmeye devam etmesi gerekir.
Çölyak hastalığı teşhis testleri şu şekilde sıralanır;
- Kan testleri: Çölyak hastalığının teşhis edilmesinde ilk istenilen testtir.
- Biyopsi: Çölyak hastalığına kesin tanı konması için çoğunlukla biyopsi işlemi tercih edilir. Biyopsi işleminde lokal anestezi uygulanarak kişinin boğazı uyuşturulur ve ağızdan sokulan endoskop ile bağırsaklardan örnek alınır.
- Seroloji Testi: seroloji testinde kanda buluna antikorlara bakılır. Bazı antikorlar bu hastalığa bağlı olarak yükselecektir.
- HLA Genetik Testi: bu testi kanda yer ala HLA – DQ2 ve HLA – GQ8 genlerinin incelenmesi için yapılır.
ÇÖLYAK HASTALIĞININ TEDAVİSİ NASILDIR?
Çölyak hastalığının tek bir tedavi şekli vardır. O da hastanın ömrü boyunca glütensiz beslenmek zorunda olmasıdır. Hastalığın teşhisi konulduktan sonra, hastalara ilk 3 ay için laktozsuz bir diyet verilir. Bu hastalığa bağlı folik asit, B12 vitamini, D vitamini ve Kalsiyum azalması olması nedeniyle takviye yapılması gerekir.
Çölyak hastalığının ilerleyen dönemlerinde hastalıktan kaynaklı oluşabilecek sorunların tedavi edilmesi için steroid, azatiopürin ve siklosporin gibi ilaçlar kullanılmalıdır.
0 Yorum yapıldı